დემონსტრაციებსა და აქციებზე დასწრება თითოეული ჩვენგანისთვის სხვადასხვაგვარი გამოცდილებაა. Მაშინაც კი, როდესაც ვფიქრობთ, რომ კრიტიკულ სიტუაციაში (მაგ., დარბევისას) ვახერხებთ სიმშვიდის შენარჩუნებასა და შექმნილ სიტუაციასთან ადაპტაციას, ვდგავართ მწვავე ფსიქოლოგიური რეაქციის განვითარების რისკის ქვეშ.
Პირველადი ფსიქოლოგიური მხარდაჭერა მტკიცებულებაზე დაფუძნებული მეთოდია, რომლის მიზანია ძლიერ სტრესულ სიტუაციაში მყოფი ადამიანისთვის დახმარების გაწევა, მისი მდგომარეობის შესაფასება, მხარდაჭერა, გაძლიერება და საჭიროების შემთხვევაში, შესაბამის სერვისებთან დაკავშირება.
Რა ძირითად პრინციპებს ემყარება?
- დაზარალებულისთის უსაფრთხო გარემოს შექმნა;
- პატივისცემა;
- ემპათიური Მოსმენა და დაკვირვება;
- დამშვიდება;
- გაძლიერება;
- მყისიერი საჭიროებების განსაზღვრა;
- Სოციალური იზოლაციისგან დაცვა (დაკავშირება ახლობლებთან, მასთან ერთად ყოფნა);
- საჭიროების შემთხვევაში შესაბამის სერვისში რეფერირება (გადამისამართება).
Რატომ არის მნიშვნელოვანი?
- Ხელს უწყობს სტრესის შემცირებას;
- Ხელს უწყობს გამკლავების მექანიზმების გააქტიურებას;
- ამცირებს ზიანს როგორც ინდივიდუალურ, ისე საზოგადოებრივ დონეზე (ჯანდაცვის რესურსების გადანაწილება, ეკონომიკური ზიანი და ა.შ.).
Პირველადი ფსიქოლოგიური მხარდაჭერის საბოლოო მიზანია ძლიერი სტრესის შემდგომი მწვავე ფსიქოლოგიური ზიანის შემსუბუქება და პრევენცია.
სუნთქვის ტექნიკა დემონსტრაციებსა და აქციებზე ყოფნისას
Კრიტიკულ სიტუაციაში ხშირად გვიჭირს ფოკუსირება, “აქ და ამჟამად” ყოფნა. აწმყოში დაბრუნებასა და მოდუნებაში სუნთქვის სპეციალური ტექნიკები გვეხმარება. იმისათვის, რომ ჩვენი ფსიქოლოგიური და ფიზიკური მდგომარეობის შეფასება შევძლოთ, ჩვენს სხეულსა და გონებას უნდა მოვუსმინოთ, რაშიც დიაფრაგმული სუნთქვის ტექნიკა დაგვეხმარება.
დიაფრაგმული სუნთქვის ტექნიკა დემონტრაციებსა და აქციებზე ყოფნისას
ვიპოვოთ უსაფრთხო ადგილი, სადაც ჩამოჯდომას შევძლებთ.
დავხუჭოთ თვალები, ერთი ხელი მკერდზე, მეორე კი მუცელზე დავიდოთ და დავაკვირდეთ სუნთქვის პროცესს, სხეულებრივ შეგრძნებებს.
Როცა მზად ვიქნებით დავიწყოთ:
- ჩავისუნთქოთ ცხვირით 4 წამის განმავლობაში მუცლის აყოლებით
- შევიკავოთ სუნთქვა 4 წამით
- ამოვისუნთქოთ ცხვირით მუცლის აყოლებით
- შევიკავოთ სუნთქვა 4 წამით
- გავიმეოროთ ეს სავარჯიშო სამჯერ
თუ ისეთ სიტუაციაში აღმოვჩნდით, რომ მშვიდად ჩამოჯდომის საშუალება ან დრო არ გვაქვს, შეგვიძლია:
ორჯერ ზედიზედ ჩავისუნთქოთ ცხვირით, პირველად უფრო ხანგრძლივად, მეორედ კი შედარებით მოკლედ.
Შემდეგ ნელა ამოვისუნთქოთ პირით.
გავიმეოროთ სუნთქვის ასეთი ციკლი რამდენჯერმე.
დავაკვირდეთ ჩვენს შეგრძნებებს.
აქციასა და დემონსტრაციებზე გაშლილი სივრცის ან კომფორტული გარემოს მყისიერად პოვნა შეიძლება გაგვიჭირდეს, ამ სავარჯიშოს გაკეთებას კი შეძლებთ ნებისმიერ ადგილას.
თუ კი დემონსტრაციის დროს ხვდებით, რომ კონტროლს კარგავთ თქვენს სხეულზე, მხოლოდ ცუდზე ფიქრობთ და ძალა გერთმევათ:
თითით დაიხშეთ მარჯვენა ნესტო.
ჩაისუნთქეთ მარცხენა ნესტოთი და ამოისუნთქეთ.
შემდეგ დაიხშეთ მარცხენა ნესტო და ამოისუნთქეთ მარჯვენა ნესტოთი.
გაიმეორეთ ეს მოქმედება რამდენჯერმე.
Პეპლის ჩახუტება
დადექით ან დაჯექით კომფორტულად, მარცხენა და მარჯვენა ხელები გადააჯვარედინეთ ისე, რომ მარცხენა ხელი მარჯვენა მხარზე, ხოლო მარჯვენა ხელი მარცხენა მხარზე დაიდოთ.
თვალები შეგიძლიათ დახუჭოთ ან გაახილოთ, როგორც უფრო კომფორტულად იგრძნობთ თავს.
ნელი მოძრაობით, ნაზად დაიტყაპუნეთ ხელი ჯერ ერთ, შემდეგ კი მეორე მხარზე და გაიმეორეთ ეს მოძრაობა რამდენჯერმე, დაახლოებით 2-3 წუთის განმავლობაში.
ეცადეთ კონცენტრირდეთ ხელებისა და მხრების შეხების წერტილზე და ისუნთქოთ რიტმულად.
Როდესაც დაასრულებთ, დააკვირდით თქვენს შეგრძნებებს და გაუზიარეთ სხვებსაც.
Ბრაზის ბუშტი
ბრაზი ყოველთვის ცუდი არ არის – ის დიდი ენერგიის მატარებელია და თუ ვახერხებთ მის მართვას, გვეხმარება კიდეც.
ბრაზი გვიბიძგებს შევიტანოთ ცვლილებები რთულ და პრობლემურ სიტუაციებში, გვეხმარება დავიცვათ ჩვენი უფლებები და გადაგვარჩენს კიდეც, თუ ჩვენს სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრება.
პრობლემა არ არის იმაში, რომ ვბრაზდებით. ეს ბუნებრივია, მეტიც, მას მაშველი რგოლის ფუნქცია აქვს.
Ბრაზი მაშინ ხდება პრობლემური, როცა მას ვერ ვუმკლავდებით ან არაეფექტურად გამოვხატავთ.
Გიზიარებთ სავარჯიშოს, რომელიც დაგვეხმარება გავთავისუფლდეთ გამოუხატავი ბრაზით გამოწვეული დაძაბულობისგან.
- ეს ერთდროულად სუნთქვითი და წარმოსახვითი სავარჯიშოა;
- შეგიძლიათ გამოიყენოთ ბუშტი ან წარმოიდგინოთ, რომ ბუშტს ბერავთ;
- ჩაბერეთ ბუშტს იმ ინტენსივობით, რითაც სიბრაზეს გრძნობთ;
- თითოეული ჩაბერვის შემდეგ, გააკეთეთ მცირე პაუზა, ბუშტს (რეალურს ან წარმოსახვითს) ხელი მოუჭირეთ, რომ ჰაერი არ გამოვიდეს;
- მცირე პაუზებით ჩაბერეთ, სანამ მაქსიმალურად არ გაბერავთ;
- როცა (რეალური ან წარმოსახვითი) ბუშტი მაქსიმალურად გაიბერება, გაუშვით მასში ჩაბერილი, დაგროვებული ბრაზი (ბუშტში დაგროვილი ჰაერი), თქვენგან და არა თქვენკენ
- წარმოიდგინეთ, როგორ თავისუფლდებით და თქვენგან უშვებთ გამოუხატავი ბრაზით გამოწვეულ დაძაბულობას.