ამიგდალა საფრთხის შემცველი სიტუაციის ამოცნობისთანავე აქტიურდება და შეტყობინებას უგზავნის ჰიპოთალამუსს, პასუხისმგებელს ორგანიზმში ბალანსის
კორტიზოლი სტრესის ძირითადი ჰორმონია, რომელიც:
- ზრდის სისხლში შაქრის შემცველობას (გლუკოზას), რომ სხეული მომარაგდეს ენერგიით;
- გვეხმარება საფრთხისთვის თავის არიდებაში.
ნორადრენალინი:
- იწვევს შფოთვას;
- ძილთან დაკავშირებულ სირთულეებს;
- არარეგულარულ გულისცემასა და არტერიულ წნევას;
- ამ დროს უფრო ფხიზლად და ყურადღებით ვართ.
ადრენალინი:
- აჩქარებს ჩვენს გულისცემას;
- თავის ტვინს ამარაგებს ჟანგბადით, რა დროსაც კიდევ უფრო ფხიზლად ვართ;
- ზრდის არტერიულ წნევას და შეიძლება გამოიწვიოს ხელის გულების ოფლიანობა;
- გვეხმარება სწრაფად მოქმედებასა და გადაწყვეტილების მიღებაში.
Სტრესის ჰორმონების ბალანსი
ფიზიკური აქტივობა
ნებისმიერი სახის ფიზიკური აქტივობა ამცირებს ჭარბი კორტიზოლისა და ადრენალინის დონეს სხეულში.
Ხელს უწყობს ენდორფინების გამომუშავებას, რომლებიც სხეულის ბუნებრივი ტკივილგამაყუჩებლები არიან და უკეთეს განწყობაზე გვაყენებენ.
იოგას ვარჯიშს კი დამატებითი სარგებელი აქვს. საშუალებას გვაძლევს დავუკავშირდეთ ჩვენს ნერვულ სისტემას სუნთქვით, რომ დავიბრუნოთ წონასწორობის, უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის განცდა.
საქმიანობა & ურთიერთობები
საზრისის შემცველი საქმიანობა და სოციალური კავშირები, როგორიცაა:
- რომანტიკული ურთიერთობა;
- მშობელსა და შვილს შორის ურთიერთობა;
- მეგობრობა;
- პროფესიული და პიროვნული განვითარება.
ჩვენს ორგანიზმში გამოყოფს ნივთიერება ოქსიტოცინს, რომელიც ამცირებს სტრესის ჰორმონებს. ის თანაბრად მნიშვნელოვანია ურთიერთობაში მყოფი ორივე მხარისთვის. ოქსიტოცინი ასევე გამომუშავდება ჩახუტებისას.
Ძილი
ძილის რეგულარული რეჟიმი:
- ამშვიდებს სხეულს;
- აუმჯობესებს კონცენტრაციას;
- არეგულირებს განწყობას.
ამ დროს გამომუშავდება ნივთიერება მელატონინი, რომელსაც ორგანიზმი სიბნელეზე საპასუხოდ გამოყოფს.
ის უზრუნველყოფს ჩვენს მშვიდ ძილს. Ძილის დროს ღამით სინათლის ზემოქმედებამ შეიძლება დაბლოკოს მელატონინის გამომუშავება.
კორტიზოლისა და სეროტონინის დონე კი მცირდება ორგანიზმში, რაც ხელს გვიწყობს ჩაძინებაში, მოქმედებს ჩვენს განწყობასა და ემოციებზე.
ძილის დარღვეული რუტინა კი, როგორიცაა:
- ფრაგმენტული ძილი;
- უძილობა;
- ძილის საერთო დროის შემცირება;
- კიდევ უფრო მეტი კორტიზოლისა და სეროტონინის გამომუშავებისკენ მოუწოდებს ორგანიზმს.
მომატებული სეროტონინის დონე მოუსვენარსა და გაღიზიანებულს გვხდის.
კვლევებმა აჩვენა, რომ უძილობა და ძილის ნაკლებობა ორგანიზმს უბიძგებს გამოიმუშაოს საჭიროზე მეტი კორტიზოლი დღის განმავლობაში, სიფხიზლის შენარჩუნების მიზნით.
კვება
სტრესით გამოწვეული ფიზიოლოგიური ცვლილებების მართვის ერთ-ერთი გასაღები დაბალანსებული და ჯანსაღი კვებაა.
კორტიზოლი, რომელზეც ამდენს ვსაუბრობთ, ჩვენს ორგანიზმს ეხმარება სტრესზე რეაქციის რეგულირებაში.
საკმარისი რაოდენობით მისი გამოყოფა სისხლში შაქრის შემცველობის დონის სტაბილიზაციას უწყობს ხელს.
დაბალანსებული კვება, ასევე, ხელს უწყობს სეროტონინის დონის ზრდას, რომლის 95% კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში გამომუშავდება, იქიდან კი თავის ტვინში ადის. ეს ნივთიერებაა, რომელიც გვეხმარება განწყობის ამაღლებასა და სტრესის შემცირებაში.
საკმარისი რაოდენობით სეროტონინი ნიშნავს უკეთეს კონცენტრაციასა და უფრო პროდუქტიულ სამუშაო დღეს.
პროდუქტები, რომლებიც დაგვეხმარება კორტიზოლისა და სეროტონინის ბალანსის შენარჩუნებაში:
- შავი შოკოლადი;
- მთელი მარცვლეული (შვრია, წიწიბურა);
- პარკოსნები;
- ხილი და ბოსტნეული;
- მწვანე ჩაი;
- რძის პროდუქტები;
- წყალი.
პროდუქტები, რომლებიც ზრდის ორგანიზმში კორტიზოლის დონეს:
- გადამუშავებული საკვები;
- მაღალი შაქრის შემცველი საკვები;
- ჭარბი რაოდენობით კოფეინი;
- ჭარბი რაოდენობით ალკოჰოლი.
Საზრისის შემცველი საქმიანობა & ურთიერთობები, ფიზიკური აქტივობა, კვება და ძილი ის ოთხი ძირითადი კომპონენტია, რომელთა თანაარსებობაც გვავსებს ენერგიით, გვეხმარება სტრესულ სიტუაციებთან უკეთ გამკლავებასა და ბალანსის შენარჩუნებაში.
ეს საკუთარ თავზე ზრუნვაა.
ყოველდღიურ ცხოვრებაში მათი გათვალისწინება და ჩვევებად ქცევა კი ჩვენს კარგად ყოფნას მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს.
